Blik op de veranderende stad
Het Amsterdam Ferry Festival laat in samenwerking met het Van Gogh Museum zien hoe de veranderende stad nog steeds een onderwerp is dat kunstenaars fascineert. Zes hedendaagse fotografen die met hun camera het Amsterdam van nu vastleggen, zijn uitgenodigd om nieuw werk te maken. De veerpont tussen CS en het NDSM terrein wordt 4 november tot 14 januari hun ‘canvas’. Voor deze presentatie laten zij zich niet alleen inspireren door de rafelranden langs het IJ, maar ook door de schilderijen die Van Gogh en tijdgenoten maakten van de overgangsgebieden rondom Parijs.
De duizenden mensen die per dag de pont over het IJ nemen, zien de stad en het water door de grote ramen van de pont. Die blik op de stad, samen met de tentoonstelling van het werk van de fotografen, nodigt de reizigers uit om verder te kijken, om anders te kijken naar een stad waarin verandering een constante is.
Tijdens de opening geeft Luna Wicks een spoken word performance die geïnspireerd is op de thema’s die de kunstenaars in beeld hebben gebracht.
Tijdens de duur van de tentoonstelling zullen drie fotografen een workshop geven. Met je camera trek je samen de stad in en leer je meer over hun manier van kijken, maken en vastleggen. Voor iedereen die geïnteresseerd is in fotografie, kunst en de veranderende stad.
De skyline van de Houthaven wordt onderbroken door een geel-zwarte aanmeerpaal. We zien nieuwe kantoren die uitkijken op oud industriegebied, de plek van waar deze foto is gemaakt. Een enkele boot ligt afgemeerd in dit laatste stukje haven van Amsterdam.
Sem Langendijk zag de schilderijen van Van Gogh en tijdgenoten, en hun kleurgebruik, met intense blauwe tonen en soms een felrood detail, sprak hem aan. Ook werd hij getroffen door opmerkelijke compositiekeuzes: “In sommige schilderijen zie je een boom of paal dwars over het beeld, afgesneden door de randen van het beeldvlak. De schilders waren hierbij misschien beïnvloed door de vroege fotografie, of door Japanse prenten die eind 19de eeuw erg populair waren. Daarin kwamen ook dit soort opvallende details in de voorgrond voor. Schilders hebben de keuze om die paal die in je blikveld staat, wel of niet te af te beelden, iets wat bij fotografie niet zo makkelijk kan. Toch kozen schilders zoals Signac en Bernard ervoor om zo’n verticaal element de compositie te laten domineren.”
Sem: “Deze opname heb ik gemaakt op tungsten film. Deze film is ooit ontwikkeld voor fotografie bij lamplicht, maar wanneer je ermee in de buitenlucht werkt, krijgen sommige kleuren een andere intensiteit. Het was een experiment, bedoeld om de blauwe en rode kleuren in het beeld meer aan te zetten, op analoge wijze.”
Inspiratiebeeld van Sem Langendijk:
Paul Signac, Spoorwegknooppunt bij Bois-Colombes, 1885–1886.
Van Gogh Museum, Amsterdam
Hans Boddeke is een straatfotograaf die de interactie tussen de mens en de stad vastlegt op de meest alledaagse momenten. Zijn foto’s hebben vaak een (tragi)komisch element. Voor dit project liet hij zich inspireren door vrijetijdbesteding in de tijd van Van Gogh. Vrijetijd was toen, eind 19de eeuw, een relatief nieuw fenomeen, en mensen brachten hun vrije dag graag door in de natuur nét buiten de stad. Natuur die omringd werd door het verstedelijkte landschap.
Het schilderij Een zondagmiddag op La Grande Jatte van Seurat laat dagjesmensen zien op een eiland in de Seine net buiten Parijs, maar het had net zo goed in onze tijd, bij het Stenen Hoofd in Amsterdam gemaakt kunnen zijn. Dit braakliggende gebied was onderdeel van de haven, maar door de uitbreiding van het centrum is het tegenwoordig een plek voor recreatie. Hans: “De foto van de zonaanbidders op het Stenen Hoofd voelt typisch Amsterdams voor mij door de kleine rode Canta, het herkenbare uitzicht en het passerende vrachtschip. Alles beweegt door elkaar heen in Amsterdam, het vrachtvervoer gaat samen met het recreëren in en aan het water. Dit beeld deed mij denken aan de schetsen van George Seurat voor zijn grote meesterwerk “La Grande Jatte” waarbij hij duidelijk aan het zoeken was naar een goede compositie.”
Inspiratiebeeld Hans Boddeke:
Georges Seurat, olieverfschets voor ‘La Grande Jatte’, 1884. The Art Institute of Chicago
Simone Peerdeman gebruikt fotografie om haar verwondering over het alledaagse te uiten. Zo creëert ze orde voor zichzelf, voelt ze verbinding en houdt ze grip op het leven.
Voor deze opdracht liet ze zich inspireren door een werk van Paul Signac, Gashouders bij Clichy (1886). Simone: “Dit schilderij in de tentoonstelling Van Gogh langs de Seine raakte mij meteen en liet me ook niet meer los. ‘Een serene voorstelling van de moderne wereld’, las ik in de catalogus. Mooier kan ik het haast niet verwoorden. Dit huizenblok in Bos en Lommer wordt binnenkort gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw die voldoet aan de eisen van de huidige tijd. Ik zie een rood canvas waarop nog het restant van het woord ‘Revolution’ in graffiti te lezen valt. In de omgeving zijn andere huizenblokken gerenoveerd of gesloopt. Kortom: dit blok wordt omringd door een moderne wereld, waar geen plaats meer is voor deze vorm van, in mijn optiek, pure schoonheid en nostalgie.”
Inspiratiebeeld Simone Peerdeman:
Paul Signac, Gashouders bij Clichy, 1886. National Gallery of Victoria
Anna Swagerman is op zoek naar de relatie die je als mens kan hebben met een landschap. Ze zegt dat iedereen een innerlijk landschap heeft dat je weerspiegeld (terug)ziet in de natuur. Anna gebruikt de camera als een instrument waarmee ze deze binnen- en buitenwereld met elkaar verbindt. Met diepe kleuren geeft zij de ‘ziel van het landschap’ weer in de werken die ze maakt. In haar foto’s is schilderkunst vaak een inspiratiebron.
Voor deze opdracht liet Anna zich inspireren door de schilderijen van Charles Angrand. Deze kunstenaar schilderde met kleine stipjes in verschillende kleuren die optisch samensmelten tot een geheel. Zo ving hij de verstilde sfeer van een rivierlandschap net buiten Parijs. Het gevoel dat dit schilderij opriep bij Anna liet haar niet meer los. Ze zocht diezelfde sfeer in het buitengebied van Amsterdam. Tientallen keren ging zij terug naar dezelfde plek, wachtend op het moment waarop water en lucht samensmolten in de lens van haar camera en zij deze schilderachtige foto kon maken.
Inspiratiebeeld Anna Swagerman:
Charles Angrand, De Seine bij zonsopgang, 1889. Association des Amis du Petit Palais, Genève
Hanane El Ouardani is een documentairefotograaf die een omgeving probeert te vangen met haar analoge camera. Voor deze opdracht heeft zij Plein ‘40 – ‘45 in Amsterdam Nieuw-West vastgelegd in een drieluik. Hanane: “Het leek me interessant om in een gedeelte van Amsterdam te fotograferen dat afgestreept wordt vanwege haar reputatie. Voor mij is het juist interessant omdat het ver af ligt van wat voor mij het ‘leefbare’ Amsterdam is. In mijn fotografie ben ik altijd op zoek naar contradicties en onderzoek ik sociale constructies in publieke ruimtes, hoe deze ontstaan. Ik heb dit stukje Amsterdam dat ik altijd van een afstand bekijk en observeer, in een drieluik vastgelegd. Net zoals Van Gogh heb ik gekeken naar de kleuren en het lijnenspel in deze omgeving. Zo kreeg ik grip op deze unieke markt.”
Inspiratiebeeld Hanane El Ouardani:
Vincent van Gogh, Clichy triptych
Sanja Marusic neemt haar foto als een beginpunt, in zwartwit, als een lege kleurplaat. Ze kleurt de vlakken vervolgens handmatig of digitaal in, waarbij zij zorgvuldig de kleuren kiest. Ook laat ze veel details weg. Zo creëert ze een abstracte locatie, een moment en een plek die niet (echt) bestaan. Voor deze opdracht heeft Sanja zich laten inspireren door de grafische lijnen en de kleurvlakken van Emile Bernard. De diagonale lijnen in haar werk, zijn ook te zien in zijn schilderijen in de tentoonstelling. Voor Sanja maken de strakke lijnen en de inkleuring van de vlakken duidelijk dat het hier om een door de mens gemaakte, industriële omgeving gaat. Sanja: “Ik vind het mooi dat het daarom een beetje ondefinieerbaar wordt. De vrouw op de “kade” kijkt dromend weg naar het uitzicht, recreërende. Haar houding is natuurlijk gek omdat er spanning in haar lichaam zit, bijna als iemand die een duik neemt. Daardoor is onduidelijk wat er aan de hand is.”
Inspiratiebeeld Sanja Marusic:
Émile Bernard, Twee vrouwen op de voetgangersbrug van Asnières, 1887. Musée des Beaux-Arts de Brest métropole
